(LSVN) - Trong một nền kinh tế mà rủi ro pháp lý có thể phát sinh từ một dòng email, một điều khoản thiếu chặt, hay một thị trường vừa mở cửa chưa kịp hoàn thiện luật chơi, doanh nhân không thể đi một mình. Mỗi chiến lược kinh doanh cần được đặt trên một đường ray pháp lý vững chắc. Và người thiết kế đường ray đó, không ai khác chính là luật sư. Khi luật sư không chỉ đến sau rủi ro, mà đi trước để phòng ngừa, mối quan hệ giữa luật sư và doanh nhân trở thành một cấu phần tất yếu cho một nền hi kinh tế mạnh mẽ và minh bạch.

Trong một thế giới đang dịch chuyển nhanh chóng về phía bất định, nơi mà rủi ro không còn đến từ những yếu tố ngoại cảnh mà len lỏi vào từng quyết định nội tại, vai trò của doanh nhân trở nên nổi bật hơn bao giờ hết, nhưng cũng mong manh hơn bao giờ hết. Và giữa vô vàn biến số ấy, có một mối quan hệ đang trở thành nhân tố sống còn cho sự trường tồn và phát triển bền vững của doanh nghiệp: Mối quan hệ giữa doanh nhân và luật sư, không phải theo nghĩa truyền thống “người bảo vệ quyền lợi sau tranh chấp”, mà là đối tác chiến lược cùng thiết kế cơ chế từ khi doanh nghiệp còn nằm trên giấy.

Từ năm 2004, Chính phủ đã chính thức chọn ngày 13/10 làm Ngày Doanh nhân Việt Nam, một động thái mang tính biểu tượng để khẳng định rằng: Không có doanh nhân, không có kinh tế tư nhân vững mạnh; không có kinh tế tư nhân vững mạnh, không thể có một quốc gia thịnh vượng. Nhưng để hành trình khởi nghiệp và đầu tư không trở thành “trò chơi cảm tính” giữa thị trường, truyền thông và thể chế pháp lý, doanh nhân cần một người hiểu ngôn ngữ của rủi ro, biết đọc những điều chưa hiện hình – người luật sư.

Không ít doanh nghiệp đã phải trả giá đắt cho những hợp đồng thiếu một điều khoản bảo lưu, một cơ chế đảm bảo, một giới hạn trách nhiệm. Tôi từng nhấn mạnh trên Diễn đàn Doanh nghiệp rằng: “Có những điều luật tưởng chừng bảo vệ trật tự kinh tế nhưng lại bị lạm dụng để hình sự hóa tranh chấp dân sự, khiến nhiều doanh nhân rơi vào thế bị động ngay trên sân chơi của chính mình.” Cảnh báo ấy không chỉ đúng về mặt học thuật, mà là thực tế từ hàng chục vụ việc mà TAT Law firm đã xử lý, nơi luật sư không phải đến sau khi “vụ việc phát nổ”, mà phải vào từ lúc bản vẽ chiến lược đầu tiên được phác thảo.

Luật sư Trương Anh Tú đang trao đổi với lãnh đạo Công ty Nhựa Bình Minh.

Khi một startup gọi vốn quốc tế nhưng điều lệ công ty không đạt chuẩn; khi một thương vụ bất động sản gặp bế tắc vì thiếu điều khoản ký quỹ trung gian; khi một doanh nghiệp xuất khẩu ký hợp đồng trọng tài quốc tế mà không lường hết chi phí luật sư và thi hành án ngoài lãnh thổ, thì luật sư phải là người xuất hiện từ đầu, không phải “người dọn dẹp” sau cùng. Trong kỷ nguyên mới, luật sư không thể chỉ là chuyên gia pháp lý, mà phải là “kỹ sư rủi ro”, người mô phỏng các kịch bản xấu - trung bình - tốt; người thiết kế điều khoản thoát hiểm, bảo lãnh, ký quỹ; người hỗ trợ doanh nhân truyền thông rủi ro với cổ đông và đối tác; người góp phần dựng nên bộ máy tuân thủ nội bộ để doanh nghiệp tự đứng vững trong mọi tình huống pháp lý.

Bài học từ các tranh chấp sở hữu trí tuệ kéo dài, từ tình trạng doanh nghiệp mất thương hiệu vào tay đối tác ngoại, hay từ những phiên tòa dân sự bị “hình sự hóa”, tất cả đều cho thấy: nếu không có luật sư đồng hành, doanh nhân có thể lạc vào mê cung pháp lý ngay chính trong sân nhà của mình. Gần đây, nhiều chuyên gia từng nêu quan điểm: “Luật Sở hữu trí tuệ mới không chỉ bảo vệ quyền mà phải phát triển tài sản”, nghĩa là luật không nên dừng ở ranh giới của bảo hộ, mà phải mở đường cho việc định giá, tài chính hóa, và giao dịch hóa tài sản trí tuệ. Đó là minh chứng sống động cho vai trò kiến tạo của luật sư – từ thể chế đến thị trường.

Trong thời đại mà sự minh bạch, khả năng quản trị và năng lực thích ứng quyết định tốc độ tăng trưởng, doanh nhân không thể đơn độc “lướt sóng” giữa hàng loạt thay đổi về thuế, tài chính, lao động, đầu tư, chuyển đổi số… Luật sư khi ấy không chỉ là người biết luật, mà phải biết doanh nghiệp, biết ngành, hiểu tâm lý nhà đầu tư và có khả năng “dịch ngược” những yêu cầu pháp lý thành cơ chế thực thi nội bộ. Đây không phải là lựa chọn xa xỉ, mà là một đòi hỏi chiến lược.

Cũng như kiến trúc sư không đợi nhà sập mới vẽ lại bản vẽ, luật sư không nên đợi kiện tụng mới soạn hợp đồng. Luật sư giỏi không phải người giỏi thắng kiện, mà là người giúp doanh nghiệp không phải ra tòa. Một quyết định kinh doanh thông minh là một quyết định đã được soi chiếu từ nhiều chiều kích, trong đó pháp lý phải là lớp kính đầu tiên. Và ở chiều ngược lại, doanh nhân càng hiểu vai trò của luật sư, càng chủ động “mời luật sư ngồi cùng bàn chiến lược” thì khả năng tăng trưởng càng bền vững.

Ngày Doanh nhân Việt Nam, bên cạnh những lời tri ân và tôn vinh dành cho người dẫn dắt doanh nghiệp, cũng là dịp để nhấn mạnh một sự thật ít được nói thẳng: trong bóng tối của mỗi thương vụ lớn, trong hậu trường của mỗi hợp đồng nhiều triệu USD, luôn có một luật sư giỏi đang âm thầm “kê gạch xây nền”. Không phải để làm ngôi sao, mà để bảo vệ ánh sáng của ngôi sao thực sự - doanh nhân.

Luật sư và doanh nhân, nếu song hành đúng cách, sẽ tạo thành hai cánh của một nền kinh tế mạnh mẽ. Một người nhìn thấy cơ hội, một người dự đoán rủi ro. Một người nghĩ lớn, một người giúp làm đúng. Một người mở đường, một người giữ vững đường đi. Khi luật sư và doanh nhân cùng ngồi bên nhau, không chỉ doanh nghiệp được bảo vệ, mà pháp luật cũng trở nên sống động. Không chỉ tài sản được an toàn, mà công lý cũng có nơi để vươn cao.

Luật sư Trương Anh Tú là Chủ tịch Công ty Luật TNHH Trương Anh Tú (TAT Law Firm), chuyên gia pháp lý trong lĩnh vực kinh doanh, đầu tư, sở hữu trí tuệ, và là người đi đầu trong mô hình “luật sư đồng hành chiến lược cùng doanh nhân” tại Việt Nam. Với gần 20 năm kinh nghiệm và đội ngũ hơn 60 luật sư, chuyên gia, ông Tú đã tư vấn và bảo vệ thành công cho nhiều thương vụ lớn, tranh chấp thương mại phức tạp, các dự án khởi nghiệp gọi vốn, cũng như xây dựng cơ chế phòng ngừa rủi ro pháp lý cho hàng trăm doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Dưới sự dẫn dắt của ông, TAT Law Firm không chỉ là hãng luật có hệ sinh thái dịch vụ toàn diện, mà còn là trung tâm tư duy pháp lý đổi mới, và chuỗi sáng kiến về chuyển đổi số, IP và quản trị rủi ro cho doanh nghiệp.

 

Luật sư TRƯƠNG ANH TÚ

Chủ tịch TAT LawFirm