HĐXX toà án nhân dân khu vực 9 (TP Hà Nội) đã tuyên 13 bị cáo bị nhận mức án tổng hơn 90 năm tù cho các tội danh "Cướp tài sản" và "Gây rối trật tự công cộng".

Mới đây, TAND khu vực 9 mở phiên toà xét xử sơ thẩm và tuyên án các bị cáo Nguyễn Minh Tâm (SN 2009, xã Hạ Bằng, Hà Nội) 6 năm tù giam; Chu Đăng Khánh (SN 2010, xã An Khánh, TP Hà Nội) 5 năm 6 tháng tù; Phí Văn Quang (SN 2009, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 5 năm 6 tháng tù cùng về tội “Cướp tài sản”.

Bị cáo Phùng Khắc Hoà (SN 2007, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 6 năm tù; Đặng Cao Huy (SN 2007, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 6 năm tù; Kiều Trung Kiên (SN 2008, xã Thạch Thất, TP Hà Nội) 7 năm 8 tháng tù; Nguyễn Quang Huy (SN 2006, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 11 năm 6 tháng tù; Nguyễn Tiến Đô (SN 2006, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 5 năm tù; Nguyễn Năm Duy (SN 2007, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 6 năm 7 tháng tù; Nguyễn Quốc Triệu (SN 2004, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 11 năm tù; Nguyễn Tiến Quang (SN 2007, xã Đoài Phương, TP Hà Nội) 5 năm 2 tháng tù; Nguyễn Văn Được (SN 2005, xã Tây Phương, TP Hà Nội) 10 năm 2 tháng tù; Khuất Bá Dương (SN 2008, xã Thạch Thất, TP Hà Nội) 4 năm 9 tháng tỳ Cùng về 2 tội danh “Cướp tài sản” và “Gây rối trật tự Công cộng”.

Ảnh: Minh hoạ

Theo nội dụng cáo trạng, trong các ngày 9/8/2024 vào ngày 17/8/2024, Nguyễn Minh cùng các bị cáo nói trên bàn bạc và chuẩn bị 5 hung khí gồm: đoạn ống tuýp dài, một đầu gắn vật kiểu lưỡi Rìu, đoạn ống tuýp bằng kim loại, một đầu gắn 1 lưỡi kiếm, đoạn ống tuýp bằng kim loại có gắn lưỡi dao quắm, một ống túp bằng kim loại có gắn mũi dạo dạng phẳng.

Cùng nhau sử dụng các xe mô tô di chuyển trên các tuyến đường giao thong, khu dân cư thuộc địa bàn các xã, phường của các huyện Hoài Đức, Quốc Oai, Thạch Thất (cũ); các quận Hà Đông, Nam Từ Liêm (cũ) cà Thị xã Sơn Tây (cũ) thuộc TP Hà Nội, thực hiện hành vi đánh đuổi, đạp phá tài sản gây ra 12 vụ “Gây rối trật tự công cộng”, cướp tài sản là 13 chiếc biển kiểm soát xe mô tô các loại của các bị hại khác.

Gây thương tích 4% cho anh Phùng Văn An.

Hành vi của các đối tượng đã xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của công dân được pháp luật bảo vệ và gây ra sự hoang mang, lo sợ trong quần chúng nhân dân, gây ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn TP Hà Nội.

Tại phiên toà, tất cả các bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội của bản thân.

Các bị cáo tỏ ra vô cùng ân hận và mong nhận được sự khoan hồng của pháp luật để sớm trở về với gia đình, xã hội để làm lại của đời.

“Chỉ vì muốn thị uy trên mạng xã hội, bản thân bị cáo không am hiểu pháp luật, không biết hành vi của mình là vi phạm, mong HĐXX xem xem các tình tiết giảm nhẹ để bị cáo sớm được trở về với gia đình làm lại cuộc đời, hơn 14 tháng trong trại tạm giam bị cáo vô cùng ăn năn về những việc làm sai trái trên”, bị cáo Tâm trình bày trước toà.

Cũng trong phiên toà, luật sư Đặng Xuân Cường (Trưởng Ban Hình sự TAT, Law Firm, Đoàn luật sư TP Hà Nội) là người bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bị cáo Nguyễn Minh Tâm cho rằng: Việc các bị cáo tuổi đời còn quá trẻ, nhận thức pháp luật hạn chế, bị cáo Tâm cùng các bị cáo bị truy tố và đưa ra xét xử về tội “Cướp tài sản” sau hành vi “chặt biển số xe”.

Vụ việc không chỉ dấy lên tranh luận về ranh giới xử lý hình sự - giáo dục, mà còn đặt ra câu hỏi lớn: Công lý xã hội có đang quá lạnh lùng với tuổi thơ.

Luật sư Đặng Xuân Cương (Đoàn luật sư TP Hà Nội)

Cũng theo luật sư Cường, trong bối cảnh nhiều thành phố lớn đang siết chặt trật tự xã hội, không ai phủ nhận tính chất lệch chuẩn và nguy hiểm của hành vi.

Nhưng câu hỏi lớn hơn cần được trả lời là: Chúng ta đang xét xử một vụ án, hay đang đối diện với một lỗ hổng về nhận thức xã hội và chính sách hình sự đối với người chưa thành niên?.

Bên cạnh đó, luật sư Đặng Xuân Cường cho rằng: Điểm mấu chốt nằm ở ý chí chiếm đoạt là yếu tố cấu thành tội “Cướp tài sản”.

Người phạm tội phải có mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác để sử dụng hoặc tiêu thụ.

Trong vụ này, các bị cáo không lấy xe, không bán hay dùng biển số. Hành vi chỉ dừng ở phá hoại, rồi khoe lên mạng.

Biển số gắn liền với xe, không thể tái sử dụng, không có giá trị trên thị trường. Việc coi đó là “chiếm đoạt” là khiên cưỡng, khó thuyết phục.

“Nếu cần áp tội danh, thì “Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản” (Điều 178 BLHS) hợp lý hơn”, luật sư Cường cho hay.

“Tuy nhiên, phần thiệt hại thường dưới 02 triệu đồng, không đủ căn cứ hình sự.

Điều 12 BLHS cũng quy định: người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng do cố ý.

Trong trường hợp này, áp dụng hình sự là quá mức cần thiết, khi còn có thể dùng các biện pháp xử lý hành chính hoặc giáo dục tại địa phương”, luật sư Đặng Xuân Cường phân tích.

Ngoài ra, cũng theo luật sư Cường: Điều đáng lo nhất không nằm ở tội danh, mà ở hệ quả của bản án hình sự.

Nếu bị kết án “Cướp tài sản”, các em có thể nhận mức án tới trên 07 năm tù.

Một đứa trẻ 14 tuổi vào trại hôm nay sẽ ra trại khi 21 tuổi, với lý lịch tội phạm và một tuổi trẻ bị xóa trắng, tái hòa nhập sẽ gần như bất khả thi trên thực tế.

“Công lý hình sự phải đi cùng trách nhiệm xã hội. Nếu chúng ta coi một hành vi bồng bột là bằng chứng của “tội phạm nguy hiểm” và đưa trẻ nhỏ vào vòng xoáy nhà giam, thì chính chúng ta đã tự tay triệt tiêu cơ hội phục hồi.

Luật pháp nghiêm để giữ xã hội bền vững, nhưng bền vững không chỉ có luật, mà còn có lòng bao dung.

Khi công lý lạnh lùng đến mức không nhận ra một đứa trẻ chỉ đang sai chứ chưa hỏng, sẽ không còn là công lý đúng nghĩa”, luật sư Cường nói.

Luật sư Đặng Xuân Cường cũng lấy dẫn chứng: ở tỉnh An Giang, năm 2025, 03 thiếu niên bị bắt vì “đu trend chặt biển số xe” - họ chặn người đi đường, dùng hung khí chặt biển số xe, rồi khoe “chiến tích” lên mạng xã hội.

Cơ quan Công an xác định hành vi này là gây rối trật tự công cộng. So sánh cho thấy, cùng một dạng hành vi, nhưng cách tiếp cận khác nhau sẽ tạo ra hệ quả xã hội rất khác: hoặc mất đi một thế hệ, hoặc có thêm những công dân biết sửa sai.

Không ai phản đối việc trấn áp các hành vi gây rối, nhất là khi tình trạng thanh thiếu niên manh động ngày càng phổ biến ở đô thị.

Nhưng nghiêm không đồng nghĩa với cực đoan. Không thể lấy những đứa trẻ chưa thành niên làm “tấm gương răn đe” để chứng minh quyết tâm pháp luật.

Pháp luật hình sự với người chưa thành niên có triết lý riêng: mục tiêu cao nhất là giáo dục, phục hồi nhân cách, tạo cơ hội sửa sai.

Nếu xử lý như với người trưởng thành, toàn bộ hệ thống bảo vệ trẻ em trong luật sẽ trở nên vô nghĩa.

“Hành vi “chặt biển số” phản ánh sự lệch chuẩn, nhưng cũng cho thấy lỗ hổng giáo dục, môi trường mạng tràn ngập bạo lực, và sự thờ ơ của người lớn.

Những đứa trẻ ấy không lớn lên trong bóng tối, mà lớn lên giữa một xã hội đôi khi cổ vũ cho cái sai bằng sự im lặng.

Cách xử lý vụ án này sẽ là phép thử cho chính sách hình sự đối với trẻ em, và rộng hơn, là bài kiểm tra cho chính mỗi người lớn trong xã hội.

Bảo vệ trật tự là cần thiết, nhưng công lý xã hội chỉ thật sự bền vững khi nó biết nâng đỡ những đứa trẻ lạc lối, để chúng có cơ hội trở lại đúng đường”, luật sư nêu quan điểm.