(LSVN) - Tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự đã đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với 08 tội danh và thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án. Tại các phiên thảo luận của Quốc hội, đa số các đại biểu Quốc hội cho rằng, cần giữ nguyên hình phạt tử hình đối với các tội danh này để đảm bảo tính răn đe. Tuy nhiên, dưới góc độ cải cách tư pháp, Luật sư Trương Anh Tú, Giám đốc Công ty Luật TNHH Trương Anh Tú cho rằng, việc bỏ hình phạt tử hình với 08 tội danh là phù hợp với xu hướng chung của thế giới và phản ánh quá trình cải cách pháp lý nhất quán của Việt Nam.

Luật sư Trương Anh Tú dẫn chứng, thực tế Việt Nam đã có tiến trình kéo dài và có chọn lọc trong việc giảm dần các tội danh có khung hình phạt tử hình. Từ năm 1985 đến nay, qua nhiều lần sửa đổi, số lượng tội danh có thể bị tuyên án tử hình đã giảm mạnh. Nếu như Bộ luật Hình sự năm 1985 có tới 29 tội danh bị áp dụng tử hình thì đến nay, con số này đã xuống còn 18. Đề xuất lần này, nếu được thông qua, sẽ tiếp tục cắt giảm 08 tội – tương đương 44% tổng số tội danh đang có khung hình phạt cao nhất này.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Về mặt quốc tế, đây là một bước đi phù hợp. Theo báo cáo của Tổ chức Ân xá Quốc tế, hơn 70% các quốc gia trên thế giới đã bãi bỏ hoàn toàn hoặc không còn thi hành án tử hình trong thực tế. Ngay cả những quốc gia còn duy trì hình phạt này cũng chủ yếu áp dụng trong các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, thường là giết người hàng loạt hoặc khủng bố. Trong khi đó, pháp luật Việt Nam vẫn duy trì án tử hình đối với một số hành vi về kinh tế, ma túy, thậm chí cả những tội chưa xâm hại đến tính mạng con người.

“Nhiều ý kiến phản biện hiện nay tập trung vào tội “tham ô tài sản” – cho rằng đây là loại tội nghiêm trọng, cần giữ hình phạt tử hình để răn đe. Tuy nhiên, nếu nhìn một cách toàn diện và khách quan, việc giảm tử hình không đồng nghĩa với việc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Dự thảo cũng đồng thời đề xuất giữ lại hình phạt tù chung thân không giảm án, một hình phạt nghiêm khắc và thực chất là “chung thân thực sự”. Điều này vừa đảm bảo tính nghiêm khắc, vừa hạn chế tối đa rủi ro oan sai – vấn đề luôn hiện hữu trong thực tiễn tố tụng hình sự”, Luật sư Trương Anh Tú nhận định.

Việc đặt riêng tội tham ô ra để đánh giá toàn bộ chủ trương là thiếu công bằng. Luật sư Trương Anh Tú cho rằng, 06 tội trong 08 tội danh được đề xuất bỏ tử hình không thuộc nhóm “kinh tế” – mà bao gồm cả các tội về an ninh quốc gia, quốc phòng, ma túy… Điều đó cho thấy định hướng này mang tính tổng thể và có cân nhắc kỹ lưỡng, thay vì thiên lệch hay nương tay với bất kỳ nhóm tội nào.

“Cải cách pháp luật không chỉ là sửa đổi kỹ thuật, mà còn là quá trình tiến hóa của hệ thống tư pháp, phản ánh bản lĩnh của một nhà nước pháp quyền hiện đại. Giảm hình phạt tử hình, trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng với thế giới, chính là cách chúng ta khẳng định mình trên trường quốc tế – một quốc gia không chỉ trừng trị mà còn biết nhân đạo, bao dung và hướng tới sự hoàn thiện của con người”, Luật sư Trương Anh Tú nói.