Trong cuộc sống, ta dễ dàng gặp hai kiểu người nổi bật — người đối nhân và người đối việc. Những kiểu người này không chỉ mang đến hai phong cách sống, mà còn tạo ra những tác động hoàn toàn khác biệt lên gia đình, công sở, và cả xã hội. Hiểu rõ sự khác biệt này không chỉ giúp ta điều chỉnh hành vi của bản thân mà còn giúp nhận diện và ứng xử đúng đắn với những người xung quanh.

Người Đối Nhân – Những chiếc bóng của cái tôi

Người đối nhân là những người bị chi phối mạnh mẽ bởi cái tôi. Với họ, mối quan tâm hàng đầu không nằm ở hiệu quả hay sự công bằng, mà là sự thỏa mãn của bản thân qua sự hơn thua, thắng thua và vị thế cá nhân. Những người này dễ dàng bị cuốn vào vòng xoáy của tham lam, sân hận, si mê — những mầm mống của khổ đau và xung đột. Họ có thể chọn cách nói những lời nặng nề, hạ bệ người khác, hoặc tỏ ra hơn thua trong từng hành động nhỏ nhặt, chỉ để cảm thấy mình đứng trên người khác.

Khi kiểu người này có quyền lực hoặc tầm ảnh hưởng lớn, họ dễ dàng gây ra sự bất ổn cho tổ chức, thậm chí làm tổn hại đến cả những người thân cận. Nếu một lãnh đạo mang tâm lý đối nhân, công ty đó dễ bị phân rã bởi đấu đá nội bộ, quyền lợi cá nhân đè lên lợi ích chung. Trong lịch sử, không ít các cuộc xung đột và chiến tranh đã nổ ra vì sự ích kỷ và tham vọng cá nhân của những người đứng đầu, khiến hàng triệu người vô tội phải chịu tổn thất. Với người đối nhân, cái tôi đứng trên tất cả, là cái bóng lớn phủ lên mọi quyết định và hành động, để lại hệ quả nặng nề cho cả cộng đồng.

Luật sư Trương Anh Tú

Người Đối Việc – Con đường của sự bình an & công bằng

Ngược lại, người đối việc là những người tập trung vào mục tiêu công việc và lợi ích chung. Với họ, cái tôi cá nhân là điều cần gác lại, nhường chỗ cho mục tiêu cao cả hơn là hoàn thành trách nhiệm và giải quyết công việc một cách đúng đắn. Người đối việc là người sống trong hòa hợp với bản thân và mọi người xung quanh, bởi họ không để sự sân si hay thù hằn làm mờ đi lương tri. Trong công việc, họ ưu tiên sự hợp tác và kết quả, biết gạt bỏ cảm xúc cá nhân để tiến tới mục tiêu chung. Với họ, năng suất và hiệu quả được đặt lên hàng đầu, không phải là sự hơn thua.

Trong văn hóa Nho giáo, người đối việc có thể được xem là những "quân tử," những người luôn hành động với tầm nhìn rộng và sự kiên định. Họ không bị cuốn vào vòng xoáy của cái tôi cá nhân mà thay vào đó hướng đến những giá trị đạo đức, công bằng và hợp tác. Sự hiện diện của họ trong tổ chức và xã hội mang đến không khí yên bình, khuyến khích sự gắn kết và tôn trọng lẫn nhau. Chính họ là nhân tố giữ cho cộng đồng và tổ chức ổn định, phát triển bền vững.

Trong xã hội ngày nay, kiểu người đối việc thường chiếm tỷ lệ thấp hơn người đối nhân, một phần do văn hóa và môi trường xung quanh dễ khiến con người bị cuốn vào các giá trị cá nhân hơn là giá trị tập thể. Người đối nhân, bởi có khả năng thao túng và giành lấy lợi ích, dễ tạo ra mâu thuẫn, chia rẽ trong tập thể. Tâm lý hơn thua của họ không chỉ phá hủy mối quan hệ mà còn gây ra sự mất cân bằng và bất ổn trong tổ chức.

Ngược lại, những người đối việc lại chính là nền tảng của mọi mối quan hệ và tổ chức bền vững. Khi số lượng người đối việc gia tăng, không khí làm việc sẽ trở nên dễ chịu, các mối quan hệ gia đình và cộng đồng sẽ trở nên hài hòa hơn. Xã hội cũng nhờ vậy mà trở nên ổn định, yên bình. Mỗi người biết điều chỉnh bản thân theo hướng đối việc sẽ không còn cảm giác bị chi phối bởi tham lam, thù hận và cái tôi. Từ đó, cả cộng đồng có thể cùng nhau phát triển trên nền tảng của sự tôn trọng và hợp tác.

Lựa chọn Đối Nhân hay Đối Việc – Lựa chọn giá trị bản thân

Khi chọn cách sống đối nhân hay đối việc, chúng ta không chỉ chọn một cách sống mà còn đang chọn giá trị cốt lõi cho bản thân. Người đối việc dù có thể gặp nhiều khó khăn và thách thức, nhưng luôn sống an lành vì biết mình đang làm điều đúng đắn, góp phần xây dựng xã hội. Ngược lại, người đối nhân có thể đạt được những lợi ích tạm thời, nhưng về lâu dài sẽ khó có được sự bình yên trong tâm hồn.

Mỗi người có thể cân nhắc để trở thành một người đối việc, sống và làm việc với sự tận tâm, khách quan và công bằng. Bởi lẽ, một cộng đồng bền vững là cộng đồng của những người biết gạt bỏ cái tôi, tôn trọng giá trị tập thể và cùng nhau tạo dựng tương lai tốt đẹp. Sự lựa chọn sống đối nhân hay đối việc sẽ là định hướng giúp ta xây dựng cuộc đời và xã hội quanh mình — hướng đến an lành hay đi vào vòng xoáy bất ổn và khổ đau.

Luật sư Trương Anh Tú

Chủ tịch TAT Law Firm