(LSVN) - “Không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự thuần túy” không chỉ là một chỉ đạo chính trị. Đó là một cam kết thể chế, một tầm nhìn cải cách - và sâu xa hơn, là lời bảo chứng của Nhà nước pháp quyền với doanh nghiệp, với nhà đầu tư, với những người đang nỗ lực sáng tạo và đóng góp cho nền kinh tế.

Nguyên tắc đúng đắn ấy sẽ khó có cơ hội đi vào đời sống nếu như không có một lực lượng đủ bản lĩnh để dẫn dắt nhận thức xã hội, phản ánh trung thực thực tiễn, và can đảm lên tiếng khi cần thiết. Lực lượng đó không ai khác chính là báo chí.

Trong nhiều vụ việc nhạy cảm, khi dư luận còn mơ hồ và pháp lý chưa sáng rõ, chính báo chí là nơi đầu tiên khơi gợi câu hỏi: đây là hành vi gian dối hay là một rủi ro kinh doanh? Là vi phạm pháp luật hay là tranh chấp hợp đồng? Báo chí chính thống, với kỹ năng điều tra, phân tích và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, đã không ít lần trở thành “bản lề dư luận” giúp xã hội phân biệt rõ ranh giới giữa tội phạm và tranh chấp dân sự.

Tôi từng đồng hành trong một vụ việc, nơi doanh nghiệp bị khởi tố hình sự vì không trả tiền đúng hạn cho đối tác. Mọi dấu hiệu đều cho thấy đây là một quan hệ thương mại thuần túy, có thỏa thuận điều chỉnh công nợ, có xác nhận giao hàng nhưng vì áp lực đơn tố giác, hồ sơ vẫn bị xử lý theo hướng hình sự. Chỉ đến khi báo chí vào cuộc, đăng tải loạt bài khách quan và chuẩn xác, câu chuyện mới được nhìn nhận đúng bản chất. Cơ quan tố tụng sau đó đình chỉ vụ án. Và một doanh nghiệp được cứu khỏi nguy cơ sụp đổ vì hiểu nhầm pháp lý.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Đó không phải là chuyện hiếm. Càng trong một xã hội vận động theo pháp quyền, càng cần một nền báo chí có khả năng soi chiếu chính sách bằng thực tiễn, soi chiếu luật pháp bằng tiếng nói của đời sống. Không chỉ đưa tin, báo chí chính thống còn là người kết nối các chủ thể để pháp luật không bị khô cứng, để doanh nghiệp không bị hiểu sai, để dư luận không bị dẫn dắt bởi cảm tính.

Thách thức lớn nhất của báo chí hôm nay không chỉ là tin giả hay mạng xã hội. Thách thức lớn hơn là giữ vững bản lĩnh nghề nghiệp khi đứng trước những vụ việc phức tạp, đa chiều, dễ gây tranh cãi. Một dòng tít có thể cứu người hoặc vô tình khiến một ai đó bị kết án trên mạng trước khi được xét xử. Chính vì vậy, những người làm báo cần được tôn vinh không chỉ bởi trí tuệ, mà còn bởi sự tỉnh táo và dũng khí.

Tôi luôn tin rằng, trong các vụ việc kinh tế dân sự có nguy cơ bị hình sự hóa, sự phối hợp giữa báo chí và giới chuyên môn là điều tối cần thiết. Khi báo chí lên tiếng đúng lúc, đúng cách đó không chỉ là sự phản ánh, mà là sự dẫn dắt. Khi bài viết được tiếp cận bằng cả hiểu biết pháp lý và lương tri nghề nghiệp, tiếng nói của nhà báo trở thành nền tảng cho việc nhìn nhận đúng xử lý đúng và bảo vệ đúng.

Với kinh nghiệm nhiều năm đồng hành cùng doanh nghiệp và quan sát hoạt động báo chí, tôi mạnh mẽ đề xuất: cần thiết lập một hành lang pháp lý bảo vệ báo chí chính thống, đặc biệt trong các vụ việc nhạy cảm có yếu tố tranh chấp kinh tế. Cần có cơ chế để báo chí tiếp cận thông tin từ cơ quan chuyên môn một cách nhanh chóng, đầy đủ và đáng tin cậy. Và cần có các chương trình đào tạo, huấn luyện chuyên sâu cho phóng viên lĩnh vực kinh tế – pháp luật, để họ không chỉ đưa tin, mà còn giúp xã hội hiểu đúng.

“Không hình sự hóa” không chỉ là một nguyên tắc pháp lý mà còn là một thước đo về niềm tin của xã hội với môi trường kinh doanh. Để nguyên tắc ấy không nằm lại trên văn bản, báo chí phải là người thổi hồn vào chính sách. Mỗi bài viết đúng, mỗi bản tin kịp thời, mỗi cuộc điều tra khách quan là một lần báo chí góp phần bảo vệ môi trường đầu tư, bảo vệ doanh nghiệp chân chính và bảo vệ sự công bằng xã hội.

Trong dòng chảy ấy, tôi coi báo chí là đối tác, là người bạn đồng hành quý giá của những người làm nghề luật như chúng tôi. Nếu luật pháp là khung, thì báo chí chính là tiếng nói giúp khung đó có sự sống. Nếu công lý là lý tưởng, thì báo chí chính thống là người góp phần đưa lý tưởng ấy đến gần với thực tế. Và nếu một doanh nghiệp cần được lắng nghe, một thân chủ cần được bảo vệ thì trước khi ra tòa, tiếng nói công luận sẽ là nơi đầu tiên và đôi khi là quan trọng nhất để họ có thể giữ lại danh dự.

Luật sư TRƯƠNG ANH TÚ

Chủ tịch TAT Law Firm